Το αντικείμενο της ναυτιλιακής ιστορίας είναι η σχέση του ανθρώπου με την θάλασσα, η αλληλεπίδραση ενός λαού με την θάλασσα. Οι στόχοι αυτού του επιστημονικού κλάδου είναι τρεις: πρώτον, η μελέτη, κατανόηση και ερμηνεία αυτής της σχέσης, δεύτερον, η ενσωμάτωση της ιστορικής ανάλυσης αυτής της σχέσης στη γενικότερη ιστορία της χώρας και τρίτον, η ανάλυση των επιπτώσεων αυτής της σχέσης στο διεθνές σκηνικό. Η ναυτιλιακή ιστορία βασίζεται στην χρήση της θάλασσας από τους ανθρώπους και πέρα από αυτό, σε οτιδήποτε σχετίζεται με αυτή την χρήση. Η μελέτη αναχωρεί μαζί με κάθε πλοίο από κάθε λιμάνι, και αφού φτάνει στο επόμενο λιμάνι, προχωρεί στην ξηρά, πέρα από αυτό: ασχολείται με τους εφοπλιστές, τις οικονομικές και πολιτικές τους δραστηριότητες, την οργάνωση και διοίκηση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, τα μεταφερόμενα εμπορεύματα, το διεθνές θαλάσσιο εμπόριο, τους αποκλεισμούς, τους πολέμους και ανεφοδιασμούς, τις εισαγωγές και εξαγωγές μίας χώρας, την τραπεζική ναυτιλιακή χρηματοδότηση και ασφάλιση, την ανάπτυξη και τα οικονομικά των πόλεων-λιμανιών, τις κοινότητες των ναυτότοπων και των γυναικών που μένουν πίσω, τους ναυτεργάτες και τις συνθήκες δισβιώσεως τους, τα ναυτεργατικά συνδικάτα, τα ναυπηγεία και την εκβιομηχάνιση, την θαλάσσια ρύπανση και τον τουρισμό, την επίδραση της θάλασσας στην πολιτισμική ζωή μιας χωρας.